Jego zadaniem jest pomaganie opiekunowi ministrantów w formacji członków Liturgicznej Służby Ołtarza. Musi wykazywać się dużą wiedzą oraz umiejętnością pracy z dziećmi i młodzieżą.
Style kierowania w małych grupach
1. Mała grupa to dwie lub więcej osób, które wzajemnie się komunikują, wspierają, mają poczucie przynależności i wspólny cel.
2. Podział grup
a) formalne i nieformalne
b) naturalne, zadaniowe (po wykonaniu zadania przestają istnieć)
3. Liczba osób w małych grupach
Grupa modelowa liczy od 5 do 12 osób. Według niektórych liczba osób w grupie nie powinna przekroczyć 25 osób. Wydaje się, że ciągle niedoceniana jest praca w małej grupie. Warto zaznaczyć, że np. podstawą pracy w grupach harcerskich jest zastęp, który liczy od 5 do 7 osób i wchodzi w skład maksimum 30-osobowej drużyny. Drużyną harcerską kieruje drużynowy (instruktor), zaś zastępem kieruje zastępowy. Jest to dowód na to, że warto czasem większą grupę podzielić na małe grupy, aby uzyskać większą efektywność ich działania. Należy jednak przy tym zachować roztropność.
Trzeba również dopilnować, aby w grupie nie było dużego przedziału wiekowego wśród uczestników. Dotyczy to zwłaszcza grup dziecięcych i młodzieżowych. Kościelne grupy dziecięce powstają najczęściej po Komunii świętej, powstanie grup młodzieżowych związane jest z przygotowaniem do sakramentu bierzmowania.
Każda mała grupa religijna przechodzi okres rozwoju, w którym pojawiają się konflikty i kryzysy. Są one czymś naturalnym i czasami koniecznym, aby mogła ona wzrastać i rozwijać się. Grupa, w której wszyscy się lubią jest nienormalna, w przeciwnym razie rodzi się grupowy narcyzm.
4. Charakter grup religijnych
a) stowarzyszenia – posiadają osobowość prawną, statut, strukturę, elementy formalne (np. Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży, Stowarzyszenie Rodzin Katolickich, Akcja Katolicka), ruchu (np. Światło-Życie, Odnowa w Duchu Świętym, Droga Neokatechumenalna) czy wspólnoty (np. Żywy Różaniec, Rycerstwo Niepokalanej, Wspólnota Chleb Życia, Wspólnota Krwi Chrystusa).
b)ruchy – charakteryzują się tym, że występuje w nich małe nasycenie elementami instytucjonalnymi, ruch broni się przed sformalizowaniem, skostnieniem, lecz kładzie większy nacisk na spontaniczność. Zdarza się, że ruch zmienia się w stowarzyszenie.
c) wspólnoty – mają elementy ruchu, jednak ich działalność ma mniejszy wymiar i zasięg, najczęściej parafialny, diecezjalny.
5. Style kierowania w grupie
a) autokratyczny prowadzący grupę sam wszystko ustala i narzuca
b) liberalny każdy może wszystko ustalić, każdego wysłucham, byle grupa czuła się dobrze
c) demokratyczny lider dopuszcza innych
d) charyzmatyczny lider działa jak autokrata, ale ma przyzwolenie grupy, jest charyzmatykiem (ten styl jest najskuteczniejszy)
Stopnie szkoleniowe a pełnienie funkcji liturgicznych
Trzeba wyjaśnić jeszcze jedną sprawę – otóż jak mają się do siebie stopnie szkoleniowe i pełnione funkcje liturgiczne. Można nieraz usłyszeć takie pytanie: czy w czasie liturgii, np. choralista (ministrant) może wziąć akolitki, czyli pełnić funkcję ministranta światła; czy np. ministrant światła może posługiwać przy księgach liturgicznych, a więc pełnić funkcje ministranta księgi; czy z kolei ministrantowi księgi wolno pełnić te funkcje, które są właściwe dla ministranta ołtarza, itd., itp.? OdpowiedĄ jest oczywista może! Kandydat z chwilą dopuszczenia do grona ministrantów w zasadzie pełni wszystkie funkcje, gdy tylko jest taka potrzeba, przy założeniu, że potrafi je spełnić. Jednak dobrze jest trzymać się pewnych zasad w przydzielaniu funkcji liturgicznych.
Należy zatem rozróżnić to, że czym innym są stopnie ministranckie, które są także stopniami szkoleniowymi, wynikającymi z programu formacyjnego, a czym innym jest pełnienie funkcji liturgicznych.
Znaczenie zdobywania stopni w służbie liturgicznej
KDSL jako zasadę pracy ze służbą liturgiczną przewidziało system pracy według stopni. System ten w swoich założeniach bierze między innymi pod uwagę:
wskazania psychologii wieku dziecięcego i młodzieńczego,
dane pedagogiki dziecięcej,
doświadczenie skautingu światowego,
doświadczenia duszpasterzy ministrantów i lektorów.
Zdobywanie stopni sprawia, że formacja służby liturgicznej staje się uporządkowana i skuteczna, prowadzi do autentycznego życia religijnego, pomaga w doskonaleniu swych umiejętności, kształtowaniu osobowości, uczy dyscypliny, ofiar i wyrzeczeń dla Boga i Kościoła, pozwala na coroczny awans w służbie ministranckiej, stanowi także silny bodziec wychowawczy. Tam, gdzie prowadzi się program według stopni, nie ma większych problemów z frekwencją chłopców na zbiórkach. Jeśli grupa ministrantów czy lektorów będzie tylko zbieraniną chłopców, w której nikt za nic nie odpowiada, nikt nikogo nie słucha, to wtedy do głosu dochodzą cwaniactwo, (nawet przemoc) i bylejakość służby Bożej.
Każdy, kto chce pełnić posługi przy ołtarzu, musi do tego przygotować się przez systematyczną pracę i stopniowe dochodzenie do pełniejszego udziału w służbie Bożej. Nie zdarzy się wtedy taka sytuacja, jak w pewnym wierszyku: Chłopak w piątek się zgłosił, że chce być ministrantem, w sobotę został przyjęty, w niedzielę już do wszystkiego służył, a w poniedziałek się wypisał, bo się wszystkim znudził.
Pójście drogą stopni już od kandydata wiąże się z wprowadzeniem wymagań i trzymaniem pewnego poziomu, co z kolei sprawia, że już na początku następuje naturalna selekcja, czyli odejście tych chłopców, którzy i tak nie podołaliby obowiązkom, jakie niesie ze sobą służba Boża. Co więcej, ci, którzy zostają ministrantami, są zazwyczaj póĄniej dobrymi lektorami, ceremoniarzami i animatorami. Społeczność Liturgicznej Służby Ołtarza staje się w ten sposób społecznością dobrze zorganizowaną.
ABC PRACY W MAŁYCH GRUPACH PARAFIALNYCH
Tekst: ks. Grzegorz RzeźwickiI. ZAŁOŻENIA PODSTAWOWE
1. Grupa składa się z osób, które łączy wspólny cel i ze względu na obrany cel wzajemnie się organizują, komunikują i wspierają, przybierając jednocześnie swój określony charakter.
2. Grupa działająca w parafii to krąg przyjaciół, który powstał w imię Chrystusa i z miłości do Kościoła.
3. Ostatecznym celem grupy parafialnej jest apostolstwo, czyli dawanie świadectwa w swoim środowisku przez wzorowe życie chrześcijańskie. To apostolstwo wyrasta z osobistego, pogłębionego życia chrześcijańskiego, umożliwiającego aktualne uczestnictwo w życiu parafii, a w przyszłości przejęcie odpowiedzialności za Kościół.
II. OGÓLNE ZASADY DOTYCZĄCE PROWADZENIA SPOTKAŃ
I PODEJMOWANYCH DZIAŁAŃ
1. Wszyscy uczestnicy grupy: członkowie, animator, opiekun
1. Każde spotkanie grupy powinno być dokładnie zaplanowane i starannie przygotowane (należy określić, jaki jest jego temat i cel oraz kto je prowadzi i jakich pomocy wymaga).
2. Spotkania powinny rozpoczynać się punktualnie i o stałej porze.
3. Regularność spotkań grupy jest gwarancją jej wytrwałej pracy.
4. Nie należy odwoływać spotkań bez poważniejszych powodów. Jeśli powody takie wystąpią, to termin spotkania należy przełożyć na inny dzień lub godzinę, informując o tym wszystkich członków grupy (jeśli przełożenie terminu okaże się niemożliwe, to spotkanie należy odwołać).
5. Czas trwania spotkania powinien być w przybliżeniu określony.
6. Grupa w swojej pracy powinna się opierać na zasadniczym Ąródle, jakim jest Pismo Święte. Ponadto niezbędnymi pomocami do pracy są: Katechizm Kościoła Katolickiego, dokumenty Kościoła, wypowiedzi świętych itd. Ich dobór zależy od charakteru spotkania.
7. Spotkaniom powinien towarzyszyć wspólny śpiew (ożywia pracę grupy, a jednocześnie pozwala on jej członkom na opanowanie szerszego repertuaru pieśni i piosenek religijnych, co może być wykorzystane w przygotowaniu oprawy liturgii i przy innych okazjach).
8. Grupa powinna się włączać w życie całej parafii, aby ujawnić swój apostolski charakter (czyni to w zależności od swoich możliwości, pojawiających się wyzwań, problemów i potrzeb wspólnoty parafialnej).
9. Dążąc do zacieśnienia więzi wewnątrz grupy, wszyscy jej członkowie poza regularnymi spotkaniami formacyjnymi winni integrować się np. przez udział w organizowanych w ciągu roku pielgrzymkach, wycieczkach, meczach, ogniskach, imieninach, zabawie, w Opłatku itd. Powinni również wspomagać się w sytuacjach losowych.
10. Grupa powinna współpracować z opiekunem i zachowywać łączność z księdzem proboszczem.
11. Grupa powinna zachowywać łączność z innymi grupami w parafii i współpracować z nimi.
12. Grupa powinna być wspólnotą otwartą na nowych członków. Szczególnie ważne jest, aby starała się włączać do swojej wspólnoty wszystkich poszukujących w wierze, przeżywających trudności w drodze do Boga.
13. Grupa powinna ustalić swój plan pracy, np. na pół roku, na cały rok. Ustalony z góry program działania pomoże w efektywnej i skutecznej pracy grupy.
14. We wszystkich sprawach, które dotyczą grupy członkowie powinni mieć możliwość wyrażenia swoich myśli i wnoszenia własnych pomysłów.
15. Wszyscy członkowie grupy powinni brać czynny udział w niedzielnej Mszy świętej i praktykować regularną spowiedĄ świętą. Powinni oddawać się regularnej lekturze Pisma świętego i modlitwie różańcowej.
16. Członkowie grupy od czasu do czasu powinni uczestniczyć w spotkaniach liturgicznych w kościele przewidzianych dla nich samych, bądĄ dla wszystkich wspólnot parafialnych.
17. Wszyscy członkowie grupy powinni się nawzajem za siebie modlić.
18. Wszyscy członkowie grupy powinni oceniać wypełnione przez nich zadania, akcje. Refleksja nad tym, co się udało i nie udało zrobić, pomoże w planowaniu pracy na przyszłość.
2. Animator
1. Pracą grupy kieruje animator. Wybierany jest on przez wszystkich członków grupy na okres ustalony przez grupę i opiekuna.
2. Powinien być osobą nadającą się do tej roli i cieszyć autorytetem. Powinien być osobą pełnoletnią i odpowiedzialną, posiadającą kulturę osobistą, głębię życia duchowego i dającą przykład dobrego postępowania. Powinien przejść odpowiednie przygotowanie teoretyczne i praktyczne, wprowadzające go w zadania animatorskie.
3. Animator przy podjęciu decyzji o byciu liderem grupy powinien postawić sobie następujące pytania:
– Dlaczego chcę zostać prowadzącym grupę?
– Czy czuję się na siłach podjąć się takiej roli?
– Jak wyglądają moje plany na najbliższe trzy, cztery lata (szkoła, wojsko, studia, zdobycie zawodu, małżeństwo, życie rodzinne i inne zainteresowania)? W jaki sposób będę mógł związać się z dana grupą?
– Jak czuję się wśród osób z tego przedziału wiekowego, który będzie należał do mojej grupy?
– Które z moich umiejętności i zdolności będę mógł wykorzystać jako lider?
– Jakie zadania, których nie lubię będę musiał przejąć jako lider?
– Czego brakuje mi, aby być dobrym nauczycielem? Gdzie można poszerzyć swoją wiedzę i udoskonalić umiejętności (kursy, wymiana doświadczeń z innymi animatorami)
– Jak duży nakład czasu i uwagi konieczny jest do realizacji tego zadania (spotkania grupy, przygotowania, uczestnictwo w kursach)?
– Czy wolałbym prowadzić grupę sam, czy też z innymi osobami? Jeżeli z kimś, to z kim?
– Co chciałbym wiedzieć jeszcze przed podjęciem ostatecznej decyzji?
4. Animator winien być świadomy tego, że spełnia posłannictwo w Kościele i w świecie. Z entuzjazmem podchodzi do swojej misji, która wpisana jest w powołanie świeckich chrześcijan .
5. Animator animując małą grupę zna każdego osobiście.
6. Animator jest tym, który znając swoją grupę, potrafi stworzyć w niej wspólnotę i sam jest w stanie innych formować.
7. Animator powinien mieć zdolność planowania i organizacji.
8. Animator prowadzi grupę we współpracy z opiekunem.
9. Animator animuje, czyli ożywia pracę grupy, jest tym, który prowadzi innych i z zespołem wypełnia zadania, jakie przypadną im w parafii w ciągu całego roku.
10. Animator powinien dbać o włączenie do pracy wszystkich członków grupy.
11. Animator powinien znać style prowadzenia grupy i chociażby podstawowe metody pracy w grupie.
12. Animator winien posiadać umiejętności radzenia sobie z konfliktami i kryzysami pojawiającymi się wewnątrz grupy. W takich sytuacjach musi umieć uchwycić to, co jest istotą zaistniałego konfliktu czy kryzysu, widzieć wielostronne rozwiązania, doprowadzić do kompromisu i zaplanować dalsze kierunki działania.
13. Jeżeli animator nie może uczestniczyć w spotkaniu, to powinien wyznaczyć swojego zastępcę.
11. Animator ma prawo rozliczać z pracy innych uczestników, nie może jednak czynić tego w formie wyrzutu.
12. Jeśli grupa przez dłuższy czas posiada jednego animatora, nadaje on wówczas grupie stabilność i regularność.
13. Powinien prowadzić zeszyt spotkań i omawianych tematów.
14. Animator jako lider chrześcijański jest świadkiem osoby Jezusa Chrystusa.
3. Opiekun grupy
1. Opiekunem grupy może być osoba duchowna, a także świecka.
2. Ma być bratem i fachowcem w doktrynie.
3. Powinien posiadać autorytet osobowy, nie urzędowy.
4. Ma czuwać nad tym, aby grupa uczestniczyła w życiu parafii.
5. W posłudze stara się za wszelką cenę wiązać młodych ludzi z Chrystusem, a nie ze sobą.
6. Powinien uczestniczyć w spotkaniach grupy chętnie i radośnie (swoją obecnością podkreśla on znaczenie grupy i jej pracę. Doświadczenie uczy, że bez zainteresowania się opiekuna grupa działa mniej prężnie, jest mało spójna, bądĄ zdarza się, że grupa się rozpada).
7. Opiekun powinien starać się poznać wszystkich członków grupy i traktować ich równo. Im poważniej ich traktuje, tym lepiej będą się czuli w grupie i silniej z nią związani.
8. Opiekun w zasadzie nie powinien wtrącać się do dyskusji, ale powinien śledzić jej przebieg, a w sytuacji rozbieżności poglądów rozstrzygać trudniejsze kwestie.
9. Opiekun powinien raz na jakiś czas sam przeprowadzić spotkanie.
10. Opiekun powinien pilnować regularności i punktualności spotkań.
11. Opiekun powinien dbać o to, aby spotkanie rozpoczynało się i kończyło modlitwą. 9. Opiekun powinien regularnie spotykać się z animatorami.
12. Opiekun powinien się troszczyć o właściwy dobór tematów spotkań w porozumieniu z animatorem i pozostałymi uczestnikami. Wybór tematów powinien zależeć od charakteru grupy.
13. Opiekun i animator powinni dać członkom grupy możliwość zaproponowania określonego tematu.
14. Opiekun powinien angażować członków w życie parafii, wciągać w różne zadania i prace (grupa, która ogranicza się tylko do spotkań, traci motywację swego bycia i działania i łatwiej się rozpada).
15. Ważne jest, aby opiekun grupy wysyłał animatorów i uczestników na kursy, szkolenia w ciągu roku, a w czasie wakacji na oazy.
16. Opiekun powinien mieć świadomość, że prowadzenie małej grupy ma ogromne znaczenie nie tylko dla jej członków, ale także dla parafii a tym samym dla całego Kościoła.
17. W przypadku grup dziecięcych i młodzieżowych, na ile to możliwe pielęgnuje kontakty z rodzicami uczestników grupy.
18. Stawia podopiecznym wymagania, a jednocześnie sam pomaga w ich realizacji.
19. Modli się za podopiecznych.
III. ZASADY DOTYCZĄCE
PROWADZENIA DYSKUSJI PODCZAS SPOTKANIA
1. Animator
1. Sukces spotkania zależy w dużej mierze od przygotowania się animatora.
2. Animator powinien dbać o dobrą atmosferę spotkania.
3. Animator powinien dbać, aby dyskusja nie odbiegała od tematu i aby prowadziła do określonych wniosków i konkretnego postanowienia. Powinien dążyć do realizacji celu spotkania.
4. Animator powinien starać się włączyć do dyskusji wszystkich uczestników spotkania.
5. Animator nie powinien przerywać innym wypowiedzi, powinien pozwolić się im wypowiedzieć do końca.
6. Animator powinien szanować odmienność wszystkich uczestników spotkania i umożliwiać im wyrażenie ich własnych myśli i uczuć.
7. Animator powinien starać się zrozumieć wszystkie opinie i argumenty. Nie powinien z góry przekreślać czyjejś wypowiedzi (np. Nie masz racji, To było głupie).
8. Animator powinien starać się pomagać uczestnikom o ile mają trudności w sformułowaniu wypowiedzi. Wypowiadających się nieporadnie powinien umieć podnieść na duchu.
9. Animator powinien powstrzymywać uczestników spotkania przed wyciąganiem pochopnych wniosków i ich upraszczaniem.
10. Animator powinien tylko proponować pewne rozwiązania, ale nigdy nie powinien ich narzucać.
11. Animator nie powinien zapominać o wyrażeniu uznania dla uczestników formułujących cenne uwagi.
12. Jeśli dyskusja jest burzliwa, animator powinien tonować wypowiedzi (na uszczypliwe uwagi powinien reagować przyjaźnie).
13. Animator nie powinien swoimi pytaniami wprowadzać uczestników w zakłopotanie.
14. Animator powinien czuwać nad całością spotkania, powinien dbać, aby nie przerodziło się ono w spotkanie towarzyskie.
2. Uczestnicy
1. Uczestnicy podczas wszystkich spotkań powinni się kierować zasadą, że rozwój ich wiary, pogłębienie intelektualnej dojrzałości może dokonać się przede wszystkim dzięki kontaktowi z innymi.
2. Uczestnictwo w spotkaniach powinno służyć zarówno umocnieniu się samemu świadectwem innych osób, jak i umocnieniu innych własnym świadectwem. Nasza obecność jest jednocześnie braniem i dawaniem.
3. Uczestnicy spotkania podczas dyskusji powinni okazywać sobie wzajemnie życzliwość i szacunek.
4. Uczestnicy wszystkie tematy powinni traktować równie poważnie.
5. Podczas dyskusji uczestnicy powinni przede wszystkim dążyć do prawdy (nad błyskotliwość wypowiedzi powinni przedkładać jej rzeczowość). Powinni unikać jałowych sporów.
6. Dyskusja nie może przeradzać się w osobiste porachunki.
7. Uczestnicy dyskusji nie powinni wykorzystywać jej do zademonstrowania swojej intelektualnej wyższości czy własnej erudycji.
8. Wszelka krytyka musi być rzeczowa i konstruktywna.
9. Uczestnicy powinni śmiało uczestniczyć w dyskusji. Nie powinni się również wstydzić stawiania pytań najprostszych.
10. Uczestnicy dyskusji nie powinni sobie wzajemnie wchodzić w zdanie.
12. Uczestnicy nie powinni obawiać się odrobiny humoru podczas wymiany zdań (dowcip nie może jednak zastępować argumentu).
IV. ROLA MAŁYCH GRUP W ŻYCIU KOŚCIOŁA
1. Strzegą i przekazują depozyt wiary, jaki Kościół otrzymał od Jezusa Chrystusa.
2. Przynoszą odnowę duchową, prowadzącą do ewangelicznego radykalizmu w życiu codziennym, pogłębiają więĄ z żywym Bogiem, przynosi ożywienie modlitwy.
3. Są szkołą kształtowania sumienia, uczy żyć uczciwie i zgodnie z wartościami chrześcijańskimi, sprzyjają świętości ludu.
4. Uczą ducha wyrzeczenia.
5. Przynoszą nawrócenie samych uczestników grupy jak i tych, na których poszczególni członkowie grupy oddziaływają.
6. Uczą pogłębionego uczestnictwa w liturgii Kościoła i umiłowania liturgii.
7. Otwierają świeckich na gotowość do uczestniczenia w inicjatywach podejmowanych przez hierarchię Kościoła.
8. Grupa pomaga odkryć własne miejsce oraz specyfikę swojego powołania i apostolstwa.
9. Małe grupy są miejscem, w którym rodzą się powołania do życia kapłańskiego i zakonnego.
10. Ich zróżnicowanie nadaje Kościołowi prężność i dynamizm ewangelizacyjny.
11. Oferują wsparcie duchowe tzw. przeciętnym wiernym i osobom z marginesu życia społecznego.
12. Mogą nieść Dobrą Nowinę i napomnienie tym, którzy w inny sposób nie spotkaliby się z Kościołem.
13. Wspierają wysiłki ekumeniczne i otwierają drogi dialogu międzyreligijnego.
14. Stanowią środek zaradczy na rozprzestrzenianie się sekt.
15. Są znakiem żywotności Kościoła oraz narzędziem ewangelizacji i formacji chrześcijan.
16. Ukazują chrześcijaństwo jako religię radości.
17. Przynoszą duchowy pożytek wszystkim zaangażowanym w grupę i opiekunowi.
18. Przyczyniają się do odbudowania i ożywienia istniejących wspólnot parafialnych.
19. Są środowiskiem w środowisku, które oddziaływuje na lokalną społeczność, w wielu przypadkach krąg ich oddziaływania może wykraczać poza parafię czy diecezję, w zależności od charakteru grupy.
20. Czyni wiernych świeckich obecnymi w społeczeństwie, przez co przestają być anonimową społecznością, stąd grupa staje się dla nich miejscem dojrzewania nie tylko do aktywnego życia w Kościele, ale i w społeczeństwie.
– parafia, a tym samym Kościół staje się wspólnotą wspólnot, czyli czymś dla siebie najbardziej właściwym;
V. POSTULATY DUSZPASTERSTWA GRUPOWEGO
1. Ubiblijniać pracę stowarzyszeń, ruchów i wspólnot. Należy pamiętać o tym, że Słowo Boże zawarte w Piśmie Świętym rodzi wiarę i zbawia.
2. Właściwa formacja duszpasterstwa grupowego winna prowadzić do umiłowania liturgii i dbałość o jej piękno. Grupom należy polecać liturgię godzin, która jest modlitwą całego Ludu Bożego.
3. Działalność grup ma być ukierunkowana na budowanie Ciała Chrystusa Kościoła.
4. Zadaniem grup jest szeroko rozumiana nowa ewangelizacja, odnowiony sposób głoszenia Dobrej Nowiny, który uwzględniałby środowisko ludzi wierzących, oziębłych i niewierzących. Nie skupiamy się na teorii ewangelizacji, lecz na praktykowaniu jej.
5. Pilnym postulatem jest to, aby parafia była pojmowana jako ośrodek kształtujący i formujący formatorów, animatorów, ewangelizatorów. Nie ma duszpasterstwa grupowego bez liderów.
6. Tworzenie nowych stowarzyszeń, ruchów i wspólnot w danej parafii powinno być podyktowane rozeznaniem lokalnej sytuacji, wyzwaniami i potrzebami. Należy przy tym pamiętać, że Duch Święty jest głównym Inspiratorem i Strategiem duszpasterstwa.
7. Działalność grup parafialnych winna być wpisana w coroczny program duszpasterski parafii.
8. Odnowa współczesnej parafii może dokonać się przez ożywienie małych wspólnot tradycyjnych już istniejących w parafii oraz powoływanie do życia wspólnot nowych .
8. Stowarzyszenia, ruchy i wspólnoty są darem Ducha Świętego dla Kościoła, którego nie wolno zmarnować.
Literatura
Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Christifidels laici (O powołaniu i misji świeckich w Kościele i w świecie dwadzieścia lat po Soborze Watykańskim II), Poznań 1988.
Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Ecclesia in Europa (O Jezusie Chrystusie, który żyje w Kościele, jako Ąródło nadziei dla Europy), Kraków 2003.
Kamiński R. (red.), Teologia pastoralna, t. 2., Lublin 2002.
Kotlewski T., Dynamika wspólnoty i rola lidera, Kraków-Sandomierz 1997.
Lenoir F., Nowe wspólnoty, Warszawa 1993.
Pawlina K., Nowa ewangelizacja i jej realizacja w Polsce po 1989 roku, Warszawa 1995.
Petrowa-Wasilewicz A., Leksykon ruchów i stowarzyszeń w Kościele, Warszawa: KAI 2000.
RzeĄwicki G., Spotkania z Ojcem i Synem i Duchem Świętym, Tarnów 2001.
Sepioło A., Nowa ewangelizacja śladami Jana Pawła II, Kraków 2001.
Prado-Flores J.H., Sekret Pawła, ŁódĄ 1996.
Woronowski F., Zarys teologii pastoralnej, t. 2., Warszawa 1986.
Woronowski F., Zarys teologii pastoralnej, t. 3., Warszawa 1988.
Verfürth M., Prowadzenie grup dziecięcych i młodzieżowych, Kielce 2001.
Świeccy na mocy chrztu otrzymują udział w urzędzie Jezusa Chrystusa – kapłańskim (składają Bogu w ofierze siebie samych, wszystkie swoje uczynki, modlitwy, apostolskie przedsięwzięcia, życie małżeńskie i rodzinne, codzienną pracę, wypoczynek ducha i ciała, utrapienia życia itd.); prorockim (uprawnia i zobowiązuje do tego, aby słowem i czynem głosili Ewangelię, by byli świadkami Jezusa w życiu codziennym, rodzinnym i społecznym i byli znakiem nadziei); królewskim (wzywa do walki z grzechem i służby Jezusowi, który jest obecny w braciach).
Wspólnoty w parafii możemy podzielić na: wspólnoty tradycyjne oraz powstałe w okresie posoborowym. Do tradycyjnych wspólnot należą np.: kółka różańcowe, Trzeci Zakon św. Franciszka, Rycerstwo Niepokalanej, Apostolstwo Modlitwy, służba liturgiczna itd. Do wspólnot powstałych w okresie posoborowym należą wspólnoty oazowe Ruchu Światło-Życie, Rodziny Rodzin, parafialne rady duszpasterskie, wspólnoty neokatechumenalne, wspólnoty młodzieżowe zwane potocznie grupami apostolskimi, różne wspólnoty i ugrupowania o charakterze parafialnym.
